• Gijzenzele, Unieke Sectie, kadastraal perceel 220 (deels)

• Voor de bouw van de bunker werd een stuk tuin onteigend van 1 are 83 ca. Dit onteingende perceeltje lag in de noordoostelijke hoek van het perceel dat in totaal 11 are 20 ca groot was.
• Om het onteigende terrein ten allen tijde te kunnen bereiken werd vanaf de Schoolstraat een strook van 2 meter breed voorzien om het onteigende perceeltje ten allen tijde te kunnen bereiken. Dit verliep eerst over het perceel 219a op de rand met 222a over een lengte van 25 meter. Daarna liep deze permanente erfdienstbaarheid schuin over het perceel 220 door tot op de zuidelijke rand van het onteigende perceeltje. Dit was nog eens een afstand van gemiddeld 32,30 meter.
• Om de bunker te kunnen bouwen werd deze eerder voorziene strook van 2 meter vanaf het ogenblik dat de werken zouden starten voor een periode van maximum 8 maanden uitgebreid met extra 3 meter langs de noordkant van de eerdere permanente erfdienstbaarheid. Zo werd een tijdelijke erfdienstbaarheid bekomen over een strook van 5 meter breed. Deze verliep op deze manier eveneens voor nog eens 25 meter over het perceel 219a en dan eveneens nog eens gemiddeld 29.,50 meter over het perceel 220. Het perceel 219a stond specifiek gekadastreerd als boombaard en was in totaal 4 are 60 groot.
• Bovenstaande gronden,deels omschreven als tuin, deels als boomgaard, waren eigendom van Mr Remi Eeckhout, landbouwer te Gijzenzele.
• De bijhorende akte werd verleden op 19 maart 1935 voor de prijs van 2000 BEF.
• Er was in de akte geen clausule voorzien voor het uitbetalen van een jaarlijkse intrest. Wel was er een clausule dat de werken onder geen beding schade mochten toebrengen aan de op het terrein aanwezige fruitbomen. Dit sloeg dan vooral op de fruitbomen langs de voorziene erfdienstbaarheden op perceel 219a. Indien bij aanvang van de werken zou blijken dat er toch bomen beschadigd gingen worden of zouden moeten verwijderd worden, moest dit deel uitmaken van een buiten deze akte voorziene schadevergoeding die voor de aanvang van de werken zou geregeld moeten worden tussen de landbouwer en Landsverdediging.

• Het is zeker niet evident heden nog de link te leggen tussen de percelen van toen en deze van nu.
• Van het originele perceel 220 blijft enkel nog het perceel A220c over wat niet meer is dan de bunker op zijn betonnen grenzen. Daarnaast bestaat er nog een restant van het originele perceel 220 in de vorm van een heel wat kleiner perceel A220d.
• Voor de rest zijn er gedeeltes van perceel 220 opgegaan in het perceel A218c
• Het toenmalige perceel 219a, toen als boomgaard bestempeld, is heden volledig opgegaan in perceel A218c.
• De bunker en bijhorende grond werden in 1962 opnieuw overgekocht door de erfgenamen van de originele eigenaars waar ooit van onteigend werd. Deze waren toen woonachtig te Wetteren.

• Het bunkertje ligt nog altijd achteraan een boomgaardje komende van de steenweg Wetteren-Zottegem op de Schoolstraat, 100 meter voorbij een lichte bocht naar rechts.
• Er is daar nog altijd een zeer weinig opvallend stukje draad waarlangs de boomgaard kan betreden worden op de linker zijkant van een oprit naar een grotere en meer achteruitgelegen recenter gebouw.
• De bunker zelf ligt volledig op privéterrein en kan alleen bezichtigd worden mits toestemming van de eigenaar. Respecteer de privacy aub.

• Het is een voorliniebunker tussen Betsberg en de spoorlijn Brussel-Oostende tussen A37 (715 m), A39 (665 m) en A40 (1090 m).
• De bunker A38 was in hoek opgesteld met de bunkers A39 en 1 van de schietgaten van de bunker A40 om zo samen een groter en kruisend schootsveld te hebben.
• De vuursector van de bunker A38 moet ongeveer haaks op de huidige autostrade E40 zijn geweest. Hij moet in de richting van de toenmalige landbouwschool hebben gevuurd.
• De bunker A39 schoot dan zuid zuidwestelijk vanaf de toenmalige westkant van het terrein van de site van de toenmalige landbouwschool, nu Mariagaard. Deze A39 zou heden op de oprit richting Gent hebben gestaan maar werd ooit gesloopt voor de aanleg van het op- en afrittencomplex hier, komende van Wetteren. Op die manier zou hij de velden zuid zuidwestelijk van hem onder schot hebben gehouden.
• Het schietgat uitkijkend op het huidige busstation van de bunker A40 keek eveneens dwars op de E40 en hield op die manier de Oosterzelesteenweg onder vuur komende uit Oosterzele alsook de velden zuidelijk van de huidige rotonde (toen nog niet bestaande, net als de E40).
• Laat dit nu net een regio zijn die bij de gevechten zeer zwaar betrokken moet zijn geweest (zone tussen Kwatrecht en Gijzenzele) maar waar het nog zeer moeilijk van is, omwille van de heden aanwezige en toen nog niet bestaande autosnelweg E40, een correct beeld te vormen.

• Twee achteraan verbonden kamers en een sas.
• Elke kamer is voorzien voor het opstellen van een mitrailleur.

• De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs.
• Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

• De hoeken van de bunker waren afgewerkt met baksteen, daarna is het geheel gecementeerd met het motief van assestenen.
• Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
• De beide schietgaten voor de mitrailleur zaten verborgen achter valse ramen telkens uitgewerkt met 2 luiken, openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH) in gegalvaniseerd plaatijzer. Op deze luiken waren aan de buitenzijde houten raamprofielen gekleefd om het geheel nog explicieter het uitzicht van een echt raam te geven.
• Het bunkertje had nog een vals raam op zijn linker zijkant dat niet op het plannetje vermeld staat. Normaal zal dit identiek uitgewerkt zijn wat dit keer zal neergekomen hebben op een gefixeerde gegalvaniseerde metalen plaat van 1.00m x 1.40m (BxH). Ook hier zullen dan aan de buitenzijde houten raamprofielen gekleefd zijn.
• De zadeldakstructuur was opgetrokken in hout en de dakbedekking zelf bestond in dit geval uit rode Boomse pannen.
• Volgens het bestek was het origineel de bedoeling het toegangssas uit te werken met een plat dakje met een fraaie uitgecementeerde dakrand. Om het water hiervan dan af te leiden zou een zinken goot voorzien worden met onderaan een fonten dolphin. Volgens het bouwplan is echter ook het toegangssas uitgewerkt met een zadeldakje en dit klopt ook allicht met wat op het terrein terug te vinden is, alhoewel dit door de zware klimopovergroei van de bunker nog zeer moeilijk te verifiëren valt.
• Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele traptredes in beton om het niveauverschil van buiten naar binnen te overbruggen.
• De bunker zal normaal in het toegangssas ook nog een sterfputje hebben.
• Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
• De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
• In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
  • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
  • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
  • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
  • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
  • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
• Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
• Het structuurtje werd ook bijkomend aan het zicht onttrokken door het aanplanten van een haag.
• De bunker had globaal het uitzicht van een bijgebouwtje bij een boerderij, meer specifiek een tuinhuisje. De originele hierbij horende boerderij is ondertussen echter afgebroken.

Bouwplannen horende bij deze bunker

• De bunker zit heden nog altijd totaal verborgen op de achterzijde van een boomgaardje en is daardoor praktisch onvindbaar.
• De bunker is sterk overgroeid maar volledig vrij.
• De eigenaar van het terrein is wel niet echt gesteld op bezoekers voor het bunkertje.
• Het wordt heden gebruikt als berghok voor tuingereedschap, in feite de camouflagefunctie die het origineel had.

• De bunker moet zeker sporen van de strijd dragen.
• Alleen is hij aan de buitenzijde sterk overgroeid door klimop en speelt men dus hierdoor die sporen voorlopig kwijt.
• Voorlopig konden ze alvast niet vastgesteld worden.

• De originele eigenaar van de boerderij bij de bunker werd in de jaren '30 ooit verbaliseerd omdat op het dak enkele dakpannen waren verwijderd. Tussen de dakpannen en het betonnen dak van de bunker probeerde de eigenaar vogels te vangen, allicht spreeuwen. De originele verbalisering is nog altijd terug te vinden in de Moskou-archieven.
• Na de drie dagen van strijd te Gijzenzele werden in deze bunker twee dode en één zwaar gewonde Belgische soldaat gevonden. De zwaar gewonde bezweek enkele dagen later eveneens aan zijn verwondingen.

• Op basis van de gemiddelde prijzen die terug te vinden zijn op de originele bestekken van bouwproject D en de gemiddelde hoeveelheden zoals teruggevonden bij gelijkaardige bunkers bij de bouwprojecten A en B, zijn er schattingen gemaakt van de prijs van de verschillende bunkers.
• Merkwaardig is dat er voor deze firma 2 offertes bestaan, namelijk een eerste op datum van 11 januari 1935. Dit zou zeker aan de hand van de hierin toegepaste eenheidsprijzen het duurste project op de linie geworden zijn. Op basis van dat bestek zou deze bunker ongeveer 72.438,24 Bef gekost hebben. Allicht is het daarom dat er van dit project een tweede herzien en goedgekeurd bestek bestaat daterend van 3 februari 1935. Volgens dit herziene bestek zou deze bunker nog ongeveer 58.900,14 Bef gekost hebben.
• Als men hier ook nog een aantal zaken bijtelt die reeds rechtstreeks door de militaire overheid werden bekostigd zoals chardomes, koepels,... zou de totaalprijs van deze bunker ongeveer 59.400,14 Bef moeten geweest zijn.
• Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.

• Algemene beschrijving Bruggenhoofd Gent door de Dienst Erfgoed:
  • https://inventaris.onroerenderfgoed.be/gebeurtenissen/1072839
• Detailfiche van de Dienst Erfgoed over deze bunker:
  • Ontbreekt nog op de inventarisatie van de Dienst erfgoed (situatie 15/08/2021)

Foto's van deze bunker

Eigen prospecties sinds 2006

Het is zeker geen bunkertje dat courant gefotografeerd werd. Daarom ook dat er tot op heden amper oudere foto's van terug te vinden zijn dan deze die ik door de jaren heen al wat wist te trekken van dit trouwens niet altijd even evidente bunkertje om te fotograferen.